Achtergrond en visie

Een rijke leeromgeving voor alle kinderen

Organiseermeer is een onderwijsondersteunend centrum dat helpt de de leer- en leefomgeving van kinderen en jongeren te verrijken. Dat doen we door schoolteams, maar ook door andere professionele instellingen die betrokken zijn bij de ontwikkeling van kinderen en jongeren, te ondersteunen. We inspireren, ondersteunen op het gebied van visie- en programmaontwikkeling en ontzorgen op een praktische manier.

Achtergrond en visie

Een Rijke leeromgeving voor alle kinderen

We doen dat geïnspireerd door het gedachtengoed van verschillende educatief denkers (Joanne Quinn, Joanne McEachen, Michael Fullan, Sir Ken Robinson, Peter Gray) en educatieve stromingen (Deep Learning -, het Finse onderwijsstelsel, Onderzoekend leren, vakoverstijgend werken en Verhalend ontwerpen). Hoewel we geïnspireerd worden door het gedachtengoed van vooruitstrevende denkers, is het omgooien van het onderwijssysteem niet onze missie. We sluiten juist graag bij een bestaand concept of werkwijze op een school en kijken waar we kunnen verrijken. Dat kan in de concretisering, zowel op het gebied van visie als praktijk, vanzelfsprekend sterk verschillen per school.

De toekomst van het onderwijs

Onderwijs is erop gericht kinderen klaar te maken voor de toekomst. De toekomst vraagt om creatieve, innovatieve en ondernemende mensen. Kinderen die nu op onze school zitten, zijn degenen die over een aantal jaren de samenleving mee vorm gaan geven. Hoewel we niet weten hoe die samenleving eruit zal zien, zien we wel dat ontwikkelingen elkaar in een steeds hoger tempo opvolgen. Wat daarmee vaststaat, is dat kinderen moeten leren omgaan met veranderingen en nieuwe uitdagingen. En dat het dus van belang is, dat kinderen nu de tools aangereikt krijgen om de vaardigheden te ontwikkelen waarmee zij een positieve rol in de toekomstige samenleving kunnen spelen.

Hoe bereiden we kinderen voor op de economieën van de toekomst? Hoe geven we kinderen culturele identiteit mee, met respect voor een groeiend interculturele en multiperspectieve wereld? Nog steeds vinden we inspiratie voor de tegemoetkoming van deze grote vragen in het gedachtengoed van Sir Ken Robinson. Sir Ken Robinson was een gerenommeerd spreker, auteur en educatief denker die zich bezighield met creativiteit, onderwijs en innovatie. Hij heeft in veel verschillende lezingen en werken in zijn leven bepleit, dat leren nog steeds vaak gebeurt met leermiddelen die al jaren, zo niet decennia, zijn ingezet. Met een oorspronkelijk ander doel: kinderen voorbereiden op een post-industriële-revolutie-economie. Dit leidt tot een kloof tussen ‘hoog opgeleid’ en ‘laag opgeleid’, de ‘epidemie ADHD’, desinteresse en in bredere zin; geestelijke gezondheidsklachten onder kinderen en jongeren. “So, we have to raise standards! Why would we lower them?”

Michael Fullan et. al. (2019) beschrijft in het basiswerk Deep Learning de reden voor de ontwikkeling van het concept: “We kunnen met vertrouwen zeggen dat het huidige onderwijssysteem niet werkt en dat het de komende twee decennia zal transformeren of verdwijnen. Leerlingen zullen steeds minder vaak onderwijs accepteren dat saai is of niet aansluit bij hun behoeften (…) en de dynamiek van een wereld waarin iedereen digitaal met elkaar verbonden is, zal radicale veranderingen forceren, of we dat nu leuk vinden of niet” (p. 13). “Als we willen dat leerlingen in staat zijn om in turbulente, complexe tijden te floreren en de wereld te veranderen, dan moeten we ons onderwijs opnieuw onder de loep nemen. Wat moeten leerlingen leren? Hoe bevorderen we het leerproces? Waar vindt leren plaats en hoe meten we succes? Dit houdt in dat we een omgeving moeten creeëren waarbij het leerporces uitgedaagd, geprovoceerd, gestimuleerd en gevierd wordt. We noemen deze nieuwe conceptualisering van het leerproces Deep Learning”.

“De les is dus dat we de cultuur van leren moeten veranderen, niet alleen de methodes of structuren. Verandering vindt niet plaats door verandering van beleid of mandaten. Transformatie zal alleen plaatsvinden als we ons bezighouden met het faciliteren van nieuwe leerprocessen. (…) we moeten mogelijkheden bieden om samen te werken, nieuwe leerrelaties aan te gaan (…).”

Ook haalt Fullan (et al) onder andere verschillende competentielijstjes van het World Economic Forum aan, met vaardigheden die toekomstige werknemers zouden moeten bezitten. Opvallend is de terugkerende vermelding van creatief denken: “het World Economic Forum stelt dat creativiteit één van de drie belangrijkste vaardigheden wordt vanwege de vele nieuwe technologieën, producten en werkwijzen die nieuwe capaciteiten vereisen”.

Peter Gray, Amerikaanse psycholoog en schrijver, presenteert in zijn boek “Free to Learn: Why Unleashing the Instinct to Play Will Make Our Children Happier, More Self-Reliant, and Better Students for Life” een gedachtegoed dat pleit voor een kindgerichte, speelse en natuurlijke benadering van leren. Kort samengevat stelt Peter Gray dat kinderen van nature gemotiveerde en nieuwsgierige leerlingen zijn, en dat we als samenleving moeten streven naar een onderwijssysteem dat ruimte biedt voor spel, zelfgestuurd leren en vrijheid. Door kinderen te ondersteunen in hun natuurlijke leerproces en hen de ruimte te geven om te spelen en te ontdekken, zullen ze gelukkiger, zelfstandiger en beter voorbereid zijn op het leven. Gray is dan ook kritisch ten opzichte van het huidige gestandaardiseerde schoolsysteem dat zich richt op toetsen, huiswerk en strakke curricula. Hij gelooft dat dit systeem de natuurlijke drang om te leren kan onderdrukken en creativiteit en intrinsieke motivatie kan verminderen (Free to Learn, 2013).

Onderwijs voor en in voorbereiding op de échte wereld

Oplossingen die Sir Ken oppert liggen in het tegenovergestelde van standaardisering. In de lijn van creativiteitsontwikkeling (de ontwikkeling van creatieve ideeën), divergent en probleemoplossend denken, samenwerking, onderzoek gericht werken met eigenaarschap bij kinderen zelf. “If you’re involved in education in any way, you have three options: you can make changes within the system, you can press for changes to the system or you can take initiatives outside the system” (Creative Schools, 2015). Organiseermeer doet dat laatste.

Volgens Gray moeten volwassenen, zoals ouders en leraren, een ondersteunende rol spelen in het leerproces van kinderen. Ze moeten beschikbaar zijn om vragen te beantwoorden, begeleiding te bieden wanneer dat nodig is en een veilige en stimulerende omgeving te creëren waarin kinderen vrij kunnen spelen en leren. Hij wijst er bovendien op, dat informeel leren, zoals leren door middel van spel, samenwerking en interactie met de echte wereld, vaak krachtiger en duurzamer is dan formeel leren in een gestructureerde omgeving (Free to Learn, 2013).

Deep learning (Fullan et al) zet kinderen centraal als ‘Change agents’, als wereldburgers die het verschil maken. Kinderen zijn betrokken, nieuwsgierig, exploratief, leergierig en ondernemend. Leerlingen hebben onbenut potentieel, maar als we zeggenschap en keuzemogelijkheden creëren door middel van Deep Learning, dan zien we dat ze impact hebben op veranderingen in organisaties, de maatschappij en pedagogiek.”

Suggesties van Roosegaarde (Daan Roosegaarde, Nederlandse ontwerper, architect en innovator, betrokken bij NPDL Global Deep Learning Lab) voor het ontwikkelen van boeiende leeromgevingen:

1. Creëer onderwijs dat gebaseerd is op nieuwsgierigheid, waarbij ‘leerlingen vormgevers van de toekomst zijn’. Met andere woorden, waarin ze werken aan echte, relevante vraagstukken die van belang zijn voor henzelf en de wereld

2. Leer leerlingen om probleemoplossers te worden. Hiermee verleg je het uitgangspunt van denken in termen van ‘wat is’ naar denken in termen van ‘wat zou kunnen zijn’.

3. Leg problemen voor waar leerlingen bij betrokken kunnen worden. Vraag hen niet alleen om het op te lossen. Bied kansen om oplossingen te vinden voor nieuwe problemen. Leg niet alleen vragen voor waarvoor de oplossing al gevonden is.

4. Stimuleer ‘altijd blijven leren’, waarbij leren draait om het nemen van risico’s en waarbij leren een levenslang proces is.

5. Vertrouw erop dat leerlingen al onze verwachtingen overtreffen – leer hun om niet bang te zijn (voor het onbekende), maar stimuleer nieuwsgierigheid.

6. Erken dat innovatie en creativiteit al in het DNA van ieder mens zitten.

Ook het Finse onderwijsmodel biedt belangrijke inzichten die kunnen bijdragen aan toekomstgericht onderwijs, waarin de nadruk ligt op gelijkheid, creativiteit, inclusie en welzijn van alle leerlingen. Het Finse onderwijsmodel staat bekend om zijn succes en wordt vaak aangehaald als een voorbeeld voor andere landen. Met de sterkte nadruk op spel en creativiteit (vroege nadruk op het belang van spel en creativiteit als een manier om kinderen te helpen leren en zich ontwikkelen) en de nadrukkelijke aandacht voor inclusief onderwijs (een diverse leeromgeving creëren waarin alle leerlingen de kans krijgen om van elkaar te leren en zich te ontwikkelen) en het welzijn van leerlingen (aandacht voor sociale vaardigheden, persoonlijke ontwikkeling en emotioneel welzijn) wordt het leren als een natuurlijk proces gezien en worden kinderen gestimuleerd om hun nieuwsgierigheid te verkennen en te ontwikkelen. We laten ons daarbij inspireren door de constructie waarin ouders en de maatschappelijke omgeving van kinderen bijdragen aan de ontwikkeling van het kind. “It takes a village to raise a child.” Bron: Pasi Sahlberg (2015). Finnish lessons 2.0. What can the world learn from educational change in Finland. Second edition. New York: Teachers College Press.

Werkdrukvermindering en zinvolle koppeling

Er bestaan niet alleen kritische geluiden die zich richten op wat kinderen moeten leren en hoe. In de concrete onderwijspraktijk knelt een andere uitdaging zichtbaar: de druk op scholen en schoolteams, dat maakt dat er een groeiend tekort aan leerkrachten ontstaat.

Aan de andere kant bestaan er talloze lespakketten, gratis lessen, kennismakingen, welwillende maatschappelijke organisaties en gratis projecten om aan mee te doen. Of het nu gaat over klimaat, duurzaamheid, burgerschap, dans, de fanfare of omgaan met geld; er zijn veel initiatieven en (gratis) materialen in omloop die gericht zijn op scholen. Superleuk, fijn een waardevol! Maar vaak zie je door de bomen het bos niet meer en het kan zelfs leiden tot het gevoel dat al die in de basis goedbedoelde initiatieven “de ene na de andere op het onderwijs wordt gedropt”. Niet voor niets bestaat het ietwat cynisch platform “Het onderwijs, voor al uw maatschappelijke problemen”. De druk die er al ligt, maakt het namelijk niet gemakkelijker om een zinvolle inschatting te maken uit al dat materiaal, van wat er wel en niet bij het onderwijs van school past.

We verzamelen en inspireren hoe dit in te zetten, passend bij vragen die scholen stellen. Dus passend bij bijvoorbeeld de Dalton aanpak, Blink thema’s, burgerschap kader of Rots en Water. Die ideeën zetten we vervolgens concreet weg in het curriculum – ofwel we maken (in co-creatie of in opdracht) een programma op maat, ofwel we werken ze uit binnen de huidige methode(n).

Waarom Organiseermeer?

Omdat we in opdracht werken van een school of overkoepelend orgaan scholen, staan we altijd in dienst van het onderwijs zelf. We worden niet gesubsidieerd en ontvangen geen structurele financiering. Ondanks dat Organiseermeer dus ‘een commercieel bedrijf’ is, en geen stichting of organisatie die bijvoorbeeld uit subsidies of overheidsbijdrage(n) wordt gefinancierd, werken we met een hart voor onderwijs en in bredere zin, een toekomstbestendige maatschappij. Daarom doen we wat we doen vanuit een sterke inhoudelijke basis, eerlijke samenwerking, tegen maatschappelijke tarieven en zonder onnodig hoog winstoogmerk.

In dienst van het onderwijs

Hoe kunnen we je helpen?

Organiseermeer biedt een breed scala aan diensten, producten en tools die erop gericht zijn om schoolteams te inspireren, de werkdruk voor docenten te verlagen en zo de leer- en leefomgeving van kinderen en jongeren te helpen verbeteren. Daarbij is de identiteit van de school het vertrekpunt. Wij werken dan ook altijd op maat, kerndoelvolgend en in het verlengde van de werkwijze van de school.

Verrijkende

inspiratie

pakketten

voor een rijke leeromgeving

Onze inspiratiepakketten geven je inspiratie om je onderwijsthema’s vorm te geven vanuit verschillende invalshoeken.

Inspiratie

Het

Abonnement

Tot jullie dienst!

Van het uitwerken van lesmateriaal tot de volledige planning van activiteiten of gastlessen.

Werkdrukvermindering

Programma

ontwerp

op maat

leeraanbod en planning

Volledig uitgewerkte jaar- of deelprogramma’s passend bij de wensen en het curriculum van jouw school.

Programmaontwerp

Het

VisieLab

inspiratieSessies

In twee deelsessies komen we tot een visie op de Rijke Leeromgeving die aansluit bij de identiteit van jouw school.

Visieontwikkelng

Samen

blijven

leren

Professionalisering

Deskundigheidsbevordering

Organiseermeer verzorgt cursussen, werksessies en inspiratiedagen voor leerkrachten, scholen en schoolbesturen.

De

ToolKit

voor een rijke leeromgeving

Een “gereedschapskist” waarmee elke leerkracht, klas of leerling een Rijke Leeromgeving kan toveren.